१ जुलाई २०१६, किरात साम्पाङ राई जुम्लेखा हङकङले किरात राईहरुको सुप्तुलुङखिममा साम्पाङहरुको सामुहिक पितृहरु बस्ने खेल्ने ठाँउ (सुवाँछेम) स्थापना गरेको छ । किरात मौलिक धर्ममा आस्था राख्ने हङकङबासी साम्पाङ दाजुभाई दिदिबहिनी धेरैजसो उपस्थित रहेको थियो । किरात साम्पाङ राईहरुको सामुहिक पितृलाई किराया मुल कुबिमि श्री श्रेष्ठ बहादुर राई र सहायक कुबिमि श्री नारायण प्रसाद राई ज्युले निम्न नामहरु बखानी स्थपना गरेको थियो ।

१) पारुहाङ, २) हँछा, ३) किरातुईवा, ४) साल्पा, ५) हर्कबुङ, ६) राई, ७) पतिसुङ, ८) लारिहा, ९) लारिहाप्पा, १०) नागेलुङमे, ११) नारिता, १२) यारिता, १३ नागरिता, १४) पातेसुङ, १५) खक्चीलुप्पा, १६) सेती साम्पाङ, १७) खिलुङमी, १८) स्नाननाम्दे, १९) लाम्खोका, २० रेप्सुना, २१) नाम्नु हाङ, २२) नाम्चि हाङ, २३) खिक्चा, २४) खोरेली, २५) थुम्विमी, २६) नाम्वुशा, २७) खाप्तुयु, २८) नयछा, २९) चुबुम, ३०) हल्कुमा, ३१) चेडा, ३२) चेतयामा, ३३) छेतापी, ३४) मलुछा, ३५) नामफमा राई, ३६) थरेपा राई, ३७) जसहाङ राई, ३८) बखानेम राई

कार्यक्रममा किरात साम्पाङ राई जुम्लेखा अध्यक्ष तेजकुमार राई, किराया हङकङ अध्यक्ष रजिन राई, सोदेल कोयु किम अध्यक्ष हित बहादुर राई, बान्तावा यायोक्ला खिम अध्यक्ष तिलक राई, पुमा तुप्खा बाङखाला अध्यक्ष पेन्गुईन राई, थुलुङ सामा अध्यक्ष रामली राई, चाम्लिङ खाम्बातिम अध्यक्ष पिताम्बर राई बगैचा संचार हङकङ प्रधान सम्पादक नरेश सुनुवार भाषिक संस्थाका पदाधिकारीहरु उपस्थिति रहेका थिए । छायाङकन बगैचा संचारले गरेका थिए ।

कार्यक्रममा सुवाँछ्यामको बारेमा जुम्लेखा सल्लाहकारले किरात राईहरुको अगेनाको भित्तामा माथी बाँसको एउटा सानो चित्रा बुनेर राखिएको हुन्छ । यसलाई सूवाँछ्याम भनिन्छ । सूवाँछ्यामलाई किरात राईहरुले थर अनुसार फरक फरक नामले पुकार्दछ । सूवाँछ्याम भित्र एक धनुकाँड, केराको पात, सेउली, सयपत्री फुल, चामल, अदुवा, पैसा र कूबीमी बस्ने एउटा पिर्का राखेको हुन्छ । सूवाँछ्यामलाई बर्षको एकदिन पितृपुजाको दिन सफा गरि सूवाँ हान्ने (पितृपुजा) गर्ने कार्य गरिन्छ । सूवाँछ्याममा स्वभाविक मृत्यु भएर गएका पिता पुर्खाहरुको आत्मा रहेकोहुन्छ भनि बिश्वास गरिन्छ भन्नु भयो । शहरीकरण भएको ठाँउमा फ्ल्याट सिस्टमको घरभएको तथा चुला गाड्न नमिल्ने भएकोले सामुहिक चुलाघरमा भाषिगत सूवाँछ्याम राखि भाषिगत सामुहिक पितृपुजा गर्ने किराया हङकङको अवधारण ल्याईएको बताउनु भयो ।

किराया हङकङ निबर्तमा अध्यक्ष तथा जुम्लेखा सल्लाहकार शशि मदन राईले सामुहिक सुप्तुलुङखिममा भाषिक सुवाँछ्याम बाहेक २ वटा प्रतिस्थापन सुवाँछ्याम ब्याक्तिगत प्रयोगको लागि बनाईएको बताउनु भयो । यदि कसैलाई ब्याक्तिगत पितृ पुज्ने ईच्छा भएमा प्रतिस्थापन सुवाँछ्याम प्रयोग गर्न सकिने तथा हङकङमा भाडामा बसिरहेको अवस्थामा चुला गाड्न नमिल्ने भएकोले बुहारी भित्र्याउँदा र छोरी निकाल्दा चुलाको अभाव रहेकोले चुलाको ठाँउमा सामुहिक चुला प्रयोग गरि प्रतिस्थापन सुवाँछ्याम प्रयोग गर्न सकिने बिकल्प रहेको बताउनु भयो । अथवा एउटै सामुहिक चुला प्रयोग गरि एउटा सुवाँछ्याबाट छोरी निकाली अर्को सुवाँछ्याममा बुहारीको रुपमा भित्र्याउन सकिने बिकल्प रहेको बताउनु भयो । यसबारे सबै भाषिक संस्थाहरुको सामुहिक छलफल गरि अगामि दिनमा निति लिने बिचार राख्नु भयो ।

जुम्लेखा अध्यक्ष तेजकुमार राईले अन्य भाषिक संस्थाहरुले समेत आफ्नो पित्रीहरुलाई भाषिगत सुवाँछ्याममा राख्दै बार्षिकरुपमा पित्री सम्झने कार्य गर्दै गएमा अहिले किरात धर्म, संस्कार माथि धावा बोलीरहेको अवस्थामा यसकार्य कोशेढुङगा साबित हुने बताउनु भयो ।

कार्यक्रममा चेस प्रतियोगिता, लाईभ म्युजिक, पारिवारीक परिचय लगायत मनोरन्जनात्मक कार्यक्रम गरेका थिए । उपस्थित महानुभावहरुलाई जाँड, भुटुवा, कुखुराको मासु, ढिँडो, भात लगायत बिबिक्युले स्वगत गरेका थिए । कार्यक्रम दिउसो १२ बजे देखि बेलुृकि ८ बजे विर्सजन भएको थियो ।